"تأثيرات بصري و رواني رنگ‌ها"

رنگ‌ها مي‌توانند نمادها و نشانه‌هايي متناسب با زندگي، نوع تفكر و اعتقادات جوامع و آدم‌ها باشند. گاهي نيز تعبيرهايي از رنگ‌ها صورت مي‌گيرد كه ريشه در رابطه‌ ما با رنگ‌هاي موجود در طبيعت دارد و ناشي از تأثيراتي است كه رنگ‌ها به طور مستقيم و غيرمستقيم به‌صورت رواني بر ذهن و ضمير ما مي‌گذارند.

زرد: رنگ زرد در حالت خلوص، روشن‌ترين و درخشان‌ترين رنگ‌هاست كه در طبيعت نيز انواع آن ديده مي‌شود. زرد درخشان نمادي از دانش، فهم انساني، روشنايي معنوي و نورالهي است. رنگ زرد، كنار نارنجي به شدت مي‌درخشد و در كنار قرمز كه قرار مي‌گيرد، به جلال و شكوهش اضافه مي‌شود. درخشش زرد روي آبي به اوج مي‌رسد و بر شدت خلوص و عمق رنگ آبی مي‌افزايد. زرد، رنگ خوشحالی، شادی، خرسندی و سعادتمندی است. مردم اصولاً با مشاهده‌ این رنگ، اشتیاق، وجد و سرور، انرژی، خوش‌بینی، نیك‌اندیشی و شور را تجربه می‌كنند. برخی از تركیبات و سایه‌های زرد، می‌توانند فرد را از نظر ذهنی تحریك كرده و خلاقیت او را افزایش دهند، اما از طرفی برخی از تركیب‌های زرد نیز وجود دارند كه ممكن است سبب ایجاد ترس، وحشت، اضطراب و نگرانی شوند. اين رنگ شاید امروزه كمتر در بين زنان و مردان استقبال ‌شود، ولي نشانه‌ شادي، لذت، يادبود، خاطره و نشاط است.

قرمز: قرمز نهايت برافروختگي و انرژي دروني را ظاهر مي‌كند. نمادي است كه زندگي، هيجان، قدرت و شورشِ انقلابي را نشان مي‌دهد. قرمز، رنگي است جذاب كه نشاط جواني و سرزندگي را جلوه‌گر مي‌سازد و در عين حال، نشانه‌هایي از عشق آتشين و تمايل مفرط به زندگي است. قرمز یكی از رنگ‌هایی است كه اكثر افراد، ارتباط قوی با آن برقرار می‌كنند و واكنش شدیدی نسبت به آن نشان می‌دهند. احساساتی نظیر قدرت، رشادت، تخطی، بر انگیختگی جنسی و هیجان، به آن نسبت داده می‌شود. قرمز، ضربان قلب را افزایش داده و میزان انرژی را بالا می‌برد و تنها هاله‌هایی از رنگ قرمز بر روی هر چیزی می‌تواند توجه بیننده را به آن جلب نماید.

آبي: در مقابل شور و التهابي كه از قرمز فوران مي‌كند، آبي، آرام و شكيبا جلوه مي‌كند. رنگ آبي، درون‌گرا و سرد است، اما از نظر معنوي، بسيار عميق و احترام برانگيز است. از نيروي آسماني و بيكرانه‌اي برخوردار است كه مي‌تواند مخاطبين خود را با تأملي دروني فرا بخواند. اكثریت قریب به اتفاق مردم موافقند كه آبی، بهترین رنگ است. شاید به این دلیل كه مشاهده‌ این رنگ سبب ایجاد هورمون‌های شیمیایی خاصی در بدن می‌شود كه آرامش را ارتقاء می‌بخشد. آبی، اصولاً با احساساتی نظیر اعتماد، اطمینان، صداقت، وفاداری، منطق، آرامش، سكون و سكوت و توجه و تمركز همراه است. رنگ آبي مورد علاقه‌ خانم‌ها و آقايان، در همه‌ سنين است، اما مردان بيش از زنان، رنگ آبي را ترجيح مي‌دهند. احتمالاً تأثيرات آرامش‌بخش اين رنگ، آن را به رنگي عامه‌پسند تبديل كرده است. باید توجه داشت كه برخی از تركیبات رنگ آبی، اثرات پویاتر و پرتحرك‌تری دارند و برخی از آنها سردتر و دور از دسترس می‌نمایند.

سبز: سبز، رنگ بهار و رويش طبيعت است؛ رنگ اميد و زندگي دوباره است. اين رنگ كه از تلفيق زرد با آبي به وجود مي‌آيد، دانش و ايمان معنوي را نشان مي‌دهد. سبز بیشتر برای به تصویر كشیدن عناصر سمبلیك مورد استفاده قرار می‌گیرد و بعد از آبی، دومین رنگ پرطرفدار در میان عموم افراد است.سایه‌های طبیعی سبز، حس تازگی، طراوت، نو شدن، تعادل، آرامش و تسكین را به افراد القاء می‌كند. تركیب نادرست سبز ممكن است احساساتی نظیر بی‌حالی و ناخوشی را ایجاد كند. به طور كلی سبز، معمولاً نماد مفاهیمی نظیر صلح، افتخارآفرینی، خوش‌شانسی، باروری و حاصلخیزی است. مادر طبيعت، سبز و مؤنث است. اين رنگ، هم مورد توجه آقايان است و هم مورد پسند خانم‌ها است و اثري سرد، خنك و آرام‌بخش دارد.

نارنجي: نارنجي رنگ بلوغ، جواني و شادابي است. رنگي سرخوش، وجدآور و پرنشاط است كه تحمل آن به سادگي ميسر نيست. اما در كنار ساير رنگ‌ها، به سرزندگي آنها مي‌افزايد و انرژي بصري بسياري مي‌پراكند. حرارت نارنجي در كنار آبي به اوج خود مي‌رسد و به كنتراست سرد و گرم با كيفيتي انكارناپذير دامن مي‌زند. نارنجی هم می‌تواند واكنش‌های جدی را برانگیزاندو خصوصیاتی شبیه قرمز دارد، اما در عین حال حس گرما و صمیمیت ایجاد می‌كند. افراد در برابر نارنجی دو واكنش نشان می‌دهند: یا عاشق آن می‌شوند یا از آن متنفر می‌شوند. نارنجی اصولاً با زرق و برق، اشتعال، توانایی، انرژی، گرما و آسایش در ارتباط است.

بنفش: بنفش رنگي مرموز و ابهام برانگيز است كه با تيرگي مبهم خود در مقابل صراحت و روشناييِ زرد قرار مي‌گيرد. بنفش، وقتي به ارغوني ميل مي‌كند، هراس‌انگيز و دهشت‌آور مي‌شود و وقتي به آبي ميل مي‌كند، خيال‌انگيز و اسرارآميز مي‌شود. بنفش عموماً حد تعادلی میان انرژی و هیجان قرمز و آرامش و سكون آبی ایجاد می‌كند. گاهی برخی از سایه‌روشن‌های بنفش، ذهن افراد را درگیر می‌كند و آنها را مضطرب كرده و از آنها افراد درون‌گرای افراطی می‌سازد و از این‌رو به سوی كسب عرفان، معرفت و دانش پیش می‌رود.

ارغوانی: رنگ ارغوانی نماد وفاداری و ثروت و نشانگر عقل و معنویتاست. رنگ ارغوانی خیلی کم در طبیعت وجود دارد و به همین دلیل ممکن است به عنوان نشانه‌ مصنوعی یا غیرعادی بودندر نظر گرفته شود. ارغواني، يك رنگ كاملاً زنانه است. اكثر زنان اين رنگ را دوست دارند، در حالي كه مردان اكثراً از اين رنگ به شدت بدشان مي‌آيد. به طور سنتي، ارغواني، رنگی سلطنتي و باشكوه در نظر گرفته مي‌شود و علاوه بر اين، رنگي فرازميني، رومانتيك و رمزآلود به حساب مي‌آيد.

صورتی: رنگ صورتی، در واقع همان رنگ قرمز کم‌رنگ است و معمولاً نشانگر عشقاست. رنگ صورتی اثر آرام‌بخشیدارد. با وجودی که اثر آرام‌بخشی رنگ صورتی مشخص شده است، ولی پژوهشگران دریافته‌اند که این اثر تنها در خلال مواجهه‌ اولیهبه وجود می‌آید و با گذشت زمان، این تأثیر کاهش می‌یابد. اغلب مردم هنوز هم معتقدند كه صورتي، رنگي صددرصد مؤنث، لطيف و مخصوص دختربچه‌هاست. البته اين به آن معنا نيست كه همه‌ زنان هم اين رنگ را ترجيح مي‌دهند. ارتباط ميان زنان و صورتي، بيشتر جنبه‌ فرهنگي دارد تا علاقه‌ شخصي. همين جنبه‌هاي فرهنگي مشخص مي‌كند كه اين رنگ، مناسب مردان نيست. صورتي، رنگي دوست داشتني، رؤيايي، بشاش و لطيف است.

سفید: رنگ سفید، نماد معصومیت و پاکیاست و می‌تواند در انسان، احساس فضای بیشتر به وجود آورد. رنگ سفید معمولاً نشانگر سرما، پاکیزگی و آرامشاست. اتاقی که کاملاً به رنگ سفید نقاشی شده باشد، ممکن است جادار و بزرگ به نظر آید، اما خالی و سرد است.

مشکی: مشكی یك رنگ كاملاً قدرتمند است و با خود سلطه‌طلبی و قدرتمندی ‌را به ذهن القاء می‌كند. در برخی از فرهنگ‌ها، این رنگ، افراد را به یاد از دست دادن جان عزیزانشان می‌اندازد.

خاكستري: بسياري از مردان به خصوص افراد مسن‌تر جامعه، به اين رنگ توجه خاصي نشان مي‌دهند، در هر حال، چه بين زنان و چه بين مردان، خاكستري، رنگي رسمي و محافظه‌كارانه است.

قهوه‌ای: قهوه‌ای، احساس سادگی، طبیعی بودن، ثبات، استحكام، استواری و پایداری را ایجاد می‌كند. مردم اصولاً به رنگ قهوه‌ای اطمینان دارند و به آن اعتماد می‌كنند. رنگ قهوه‌ای معمولاً بیانگر طبیعی بودن، زمینی بودن و متفاوت بودن است، اما گاهی می‌تواند نشانگر پیچیدگی نیز باشد.

فيروزه‌اي: رنگ فيروزه‌اي كه از تركيب آبي و سبز و سفيد به دست مي‌آيد، در فرهنگ و تاریخ هنر ايران، جايگاه خاصي دارد و از اهميت والايي برخوردار است. بسياري از هنرمندان كه رنگ فيروزه‌اي را در آثار هنري خود قرار داده‌اند، اهميت آن را در گرو فرهنگ ايراني دانسته و معتقدند كه اين رنگ، ريشه در خون ايراني دارد و در خلاصه‌ كلام مي‌گويند فيروزه‌اي يعني ايراني. فيروزه‌اي سمبل پيچيدگي، فرهيختگي و قدمت است. این رنگ نشان ایرانی بانشاط، پاک و معنوی است. این رنگ، قدرت عظیمی در خود نهفته دارد و بیانی از آتش، ولی آتشی سرد و درونی است. بر اساس تحقيقات و مطالعات بر روي رابطه‌ جنسيت و رنگ‌ها، زنان نسبت به مردان، بسيار بيشتر رنگ فيروزه‌اي را ترجيح مي‌دهند. از آن جايي كه 76درصد زنان، رنگ‌هاي سرد را ترجيح مي‌دهند و فيروزه‌اي هم تركيبي از دو رنگ سرد سبز و آبي است، پس جاي تعجب نيست كه آقايان چندان توجهي به اين رنگ نشان نمي‌دهند.

طلايي: اگر چه مردان كمتر به اين رنگ توجه نشان مي‌دهند، ولي امروزه در بين بسياري از مردم، به خصوص نسل جوان، طلايي نشانه‌ ثروت، تجمل و سرزندگي مي‌باشد. رنگ طلایی، افزایش نیرو و تحریک احساسات را به دنبال دارد و نشانگر گران بودن و پرستیژ است و احساس رضایت‌مندی به‌وجود می‌آورد. رنگ طلایی در فرهنگ ایرانی به عشاق نسبت داده می‌شود. این رنگ به ظاهر شبيه زرد است؛ تأثير گرمايي آن به نحوي است كه مي‌تواند در موازنه يا خنثي كردن رنگ‌هاي سرد مؤثر باشد. بدين ترتيب كه حالت سردي سنگ، به كمك رنگ طلايي خنثي مي‌شود يا چوب كه به‌طور طبيعي قدري تيره است، به كمك اين رنگ، درخشان و روشن مي‌گردد. تاكنون رنگ طلايي با ثروت و قدرت مرتبط بوده و از معدود رنگ‌هايي است كه پيوسته مورد توجه بوده و زمان روي آن اثر نگذاشته و هيچ‌گاه قديمي نشده است.

نقره‌اي: نقره‌اي در همه جا نشان شيك بودن، تجمل، ثروت و جاذبه و در عین حال نماد علمی بودن، سرما و اعتبار است.

بژ: رنگ بژ هم از رنگ‌هاي مورد علاقه‌ زنان، به‌خصوص افراد مسن مي‌باشد. به‌طوركلي بژ، سمبل محافظه‌كاري، آرامش و روزگار گذشته است.

"مبانی هنرهای تجسمی 2" ، "مبانی رنگ" ، "رنگ در طراحی" ، "تأثیر رنگ‌ها" ، "تأثیرات رنگ‌ها" ، "تأثیر بصری و روانی رنگ" ، "تأثیرات بصری و روانی رنگ‌ها" ، "رنگ در طراحی" ، "کتاب رنگ در طراحی"